Tijdens acute noodsituaties op zee kan het beste zeemanschap in zeelieden en opvarenden naar voren komen. Hoewel we allemaal hopen de kustwacht en reddingsbrigades nooit in te hoeven roepen, is het moeilijk niet onder de indruk te raken van hun reddingsacties. Niet alleen reddingswerkers spreiden een schijnbaar grenzeloze moed ten toon: rampen op zee kunnen ook helden maken van gewone schippers, bemanning en zelfs passagiers. Als eerbetoon aan deze mensen hebben we een paar van de meest indrukwekkende reddingsacties op zee op een rijtje gezet. In deze verhalen zien we de kernwaarden van echt zeemanschap: camaraderie en moed in gevaarlijke situaties.
SS Forfarshire (1838)
Hoewel dit een actie op relatief kleine schaal was, bereikten vuurtorenwachter William Darling en vooral zijn dochter Grace Darling dankzij hun heldhaftige daden een bijna mythische status. Tijdens de reis van Hull naar Dundee leed de raderstoomboot SS Forfarshire schipbreuk op de beruchte Farne-eilanden voor de kust van Northumberland in Engeland. Hoewel het overgrote deel van de bemanning de schipbreuk niet overleefde, trotseerden Grace en haar vader extreme omstandigheden om hun bootje naar de rotsen te roeien waar de negen overlevenden gestrand waren. Terwijl haar vader hen aan boord hielp, hield Grace de boot stabiel in de gevaarlijke golven: voor deze heldendaad werd ze geëerd met een medaille, een persoonlijke gift van koningin Victoria en een bijna cult-achtige sterrenstatus die ze behield lang na haar vroegtijdig overlijden in 1842.
SS Pendleton (1952)
Op 18 februari 1952 gingen tijdens een storm ten zuiden van Cape Cod in Massachusetts twee tankers in één dag ten onder. Zowel de SS Pendleton als de SS Mercer werden binnen een afstand van 20 zeemijl (32 km) van elkaar in tweeën gebroken door de golven, die meer dan twintig meter hoog waren. De locatie van de Pendleton werd pas duidelijk toen er al een reddingsteam onderweg was naar de Mercer. Vier kustwachters slaagden erin de motorreddingsboot CG 36500 dicht genoeg bij het zinkende achterschip van de Pendleton te manoeuvreren, zodat alle resterende bemanningsleden aan boord konden springen. Deze reddingsactie was zo moedig dat zij de Coast Guard's Gold Lifesaving Medal ontvingen voor hun heldendaad, en hun inspanningen werden in 2009 vereeuwigd in een boek met een filmbewerking in 2016, beide met de titel The Finest Hours. (Je begrijpt waarom we dergelijke films over rampen niet hebben opgenomen in onze lijst met films om je volgende boottrip te inspireren.)
SS Andrea Doria (1956)
In een botsing die vaak is vergeleken met die van de Titanic, onderging het Italiaanse passagiersschip Andrea Doria een minder tragisch lot – dankzij snel denkwerk van koele koppen en tijdige bijstand van schepen in de omgeving. Op een mistige middag langs de kust van Nantucket Island in Massachusetts werd de Andrea Doria geraakt door het Zweedse passagiersschip Stockholm; het verhaal gaat dat het scheepsorkest van boord werd geslingerd terwijl ze speelden. Nadat het schip dramatisch slagzij naar stuurboord was gaan maken, konden de meeste reddingsboten niet meer worden gebruikt, maar een kalm optredende bemanning en vijf snel arriverende schepen droegen bij aan een extreem succesvolle reddingsactie: van de 1714 passagiers en bemanningsleden overleefde een verbluffend aantal van 1663 mensen de scheepsramp.
Prinsendam (1980)
Dichter bij onze eigen tijd werd bij het zinken van het cruiseschip Prinsendam het volledige scala aan moderne reddingsapparatuur en -tactieken in werking gesteld. In het ijskoude water van de Golf van Alaska werden door een brand in de machineruimte meer dan 500 passagiers aan boord van reddingsboten gedwongen, die voor slechts de helft van dat aantal waren gebouwd. Drie kustwachtschepen en een supertanker, de Williamsburgh, helikopters van de kustwacht en vliegtuigen van de Canadese en Amerikaanse luchtmacht voerden een reeks airlifts en reddingsacties op het water uit, waarmee het leven van alle passagiers en bemanningsleden werd gered.
Meerdere vaartuigen in de Europese kustwateren (vanaf 2015)
Hier is het onmogelijk slechts één gebeurtenis te selecteren: bij zoveel van de ontelbare reddingsacties van migranten in de Europese wateren in het laatste decennium is er blijk gegeven van hetzelfde type moed en zeemanschap dat we tegenkomen in de beroemdste reddingsverhalen. Van commerciële en privévaartuigen tot speciale ngo’s en de kustwacht en reddingsorganisaties: een groot aantal zeelieden heeft de moeilijkste omstandigheden getrotseerd om opvarenden in nood op de Middellandse zee, de Egeïsche Zee en het Kanaal te redden. Grote tegenstand en zelfs criminalisering ten spijt blijven deze inspanningen recht doen aan wat velen zien als de belangrijkste pijler van zeemanschap: de plicht om eenieder die op zee in nood is, te redden.
Eervolle vermeldingen
Zelfs de dapperste reddingspogingen kunnen uitmonden in een tragedie, en iedereen die zijn leven riskeert om iemand in nood op het water te redden verdient lof – maar er zijn er teveel om ze allemaal te noemen. Toch verdienen sommige verhalen die de lijst net niet haalden een vermelding.
Vanwege de omvang en de legendarische status van de actie rondom Duinkerke in 1940, willen we deze ook nog noemen. Bijna duizend schepen, waaronder vissersboten en pleziervaartuigen van over het hele Kanaal kwamen toen samen om meer dan 330.000 overlevende Britse soldaten te redden, die het anders niet gehaald zouden hebben.
Onze prijs voor de meest bizarre reddingsactie gaat naar het dubieuze verhaal van Dick van Dyke, die in 2010 beweerde door bruinvissen naar land te zijn geduwd nadat hij op zijn surfplank in slaap was gevallen en op volle zee was terechtgekomen.
Hoe spannend deze verhalen ook zijn, probeer zelf uit deze situaties te blijven! Voorkom noodsituaties door rekening te houden met de getijden en onze gids voor veilig varen met het hele gezin te lezen. Vaar veilig voor jezelf en je medewatersporters: vind een degelijke boot voor je volgende avontuur op botentekoop.nl.
Fotocredits: The Wreck of the Forfarshire by Thomas Musgrave Joy from Dundee Art Galleries and Museums Collection ArtUK (Public Domain); United States Coast Guard via Wikimedia Commons (Public Domain); Harry A. Trask via Wikimedia Commons (Public Domain); U.S. DefenseImagery via Wikimedia Commons (Public Domain); Ggia via Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0).
