Elke schipper moet eten! Misschien heb je in de keuken van je kruiser een compleet fornuis. Of misschien ben je eraan gewend je groenten op schoot te snijden aan boord van je dagzeiler of visboot. Iedereen heeft zijn eigen recepten om aan boord te koken, met voorkeuren en stijlen die per seizoen anders kunnen zijn. Hoe je ook kookt op je boot, goed materiaal en een voorraadkast aan advies helpen je een heel eind op weg. Het geheim zit hem in het vinden van een balans tussen het besparen van tijd, moeite, ruimte en geld – en op drinkwater, brandstof en elektriciteit.
Plan vooruit
Eten voor aan boord kan variëren van eenvoudige kant-en-klaarmaaltijden tot vers gevangen vis of grootse maaltijden waar je meerdere pannen voor nodig hebt. Wat je ook eet aan boord, vooruit plannen is essentieel. Bedenk op zijn minst welke maaltijden je klaar wilt maken en neem altijd extra eten mee – zowel om veiligheidsredenen als voor hongerige passagiers. Ga nog een stapje verder en neem je groenten en eventueel vlees alvast gesneden mee aan boord, of kook zelfs hele sauzen of stoofpotten van tevoren thuis – je kunt deze ook invriezen voor later. Zelfs als je het leuk vindt om de hele maaltijd aan boord voor te bereiden, is het altijd een goed idee om wat achter de hand te hebben voor noodgevallen. Voor langere tochten of wanneer je regelmatig aan boord eet, kun je het beste een up-to-date ingrediëntenlijst bijhouden van alles wat je aan boord hebt – zo kom je nooit meer zonder zout te zitten!
Houd het koel
Met droge en houdbare ingrediënten kom je een heel eind bij het koken aan boord. Maar verse, niet-houdbare ingrediënten houden het eten interessanter (en voorkomen scheurbuik). En een koud biertje of blikje frisdrank is precies wat een oververhitte schipper nodig heeft. Grote boten die voldoende elektriciteit genereren hebben soms een hele koelkast aan boord, terwijl anderen de voorkeur geven aan een klassieke koelbox die ze vullen met goedkoop ijs uit de jachthavens om elektriciteit te besparen. Maar veel boten hebben helemaal geen koelmogelijkheden aan boord. Als je gaat investeren, neem dan je accucapaciteit, budget en – zoals altijd bij het koken aan boord – ruimte mee in je overweging. Overweeg ook of het echt nodig is om je koelkast gedurende je hele trip aan te laten staan.
Materiaal en keukengerei
Wat materiaal betreft, zijn er talloze apparaten en instrumenten in iedere prijsklasse die je kunnen helpen bij het koken aan boord. Laten we eerst kijken naar de mogelijkheden van het fornuis. Veel zeilboten worden standaard met cardanisch opgehangen, schommelende fornuizen (en soms zelfs ovens) geleverd, terwijl fornuizen op motorboten meestal vaststaan. Voor wie helemaal niet over een kombuis beschikt, is er de optie om te doen wat kampeerders doen: gebruik maken van kleine gasstelletjes of zelfs barbecues en grills die speciaal zijn gemaakt voor boten. Kies in ieder geval voor potten en pannen die op je fornuis (en in je keukenkastjes) passen. Ga idealiter voor een snelkookpan, waarmee je brandstof en tijd bespaart voor makkelijke eenpansmaaltijden. Verder zouden scheepskoks voorrang moeten geven aan hersluitbare zakjes voor kliekjes, goede messen en een niet-houten snijplank om schimmel en bacteriën zoveel mogelijk te voorkomen. En vergeet niet voor duurzaam te kiezen bij het aanschaffen van schoonmaakproducten.
Bespaar ruimte
Goed materiaal kan je ook helpen om ruimte te besparen: pannen met inklapbare handvatten, stapelbare kommen en vernuftig inklapbaar keukengerei. Er zijn echter ook manieren om slim met ruimte om te gaan zonder groot geld te hoeven uitgeven. Wanneer je een maaltijd met meerdere pannen in een beperkte ruimte wilt bereiden, kook dan in meerdere etappes en warm het eten later nog even snel op voordat je het serveert. Doe de afwas terwijl je kookt om te voorkomen dat je kombuis vol vuile potten en pannen staat. Let ook goed op je koelkast of koelbox: haal meerdere items tegelijk uit de koeling om te voorkomen dat de kou ontsnapt doordat je steeds de deur of deksel opent. Houd verder ingrediënten die je het vaakst gebruikt bij de hand. Tenslotte moet je een plekje uit de buurt van het fornuis en van de kinderen vinden waar de koksmaatjes groenten kunnen snijden, zodat de messen op een veilige afstand blijven.
Uiteindelijk is het het belangrijkst dat je de kookervaring vindt die bij je past. Van eenvoudige maaltijden om aan boord te koken tot echte banketten op zee, vind het materiaal en het ritme die aansluiten op je wensen. En als je klaar bent voor een upgrade, of als je je boot nog moet kopen, denk dan na over je voorkeuren wanneer het gaat over ruimte en faciliteiten aan boord.
Photos: Julia M. Cameron Pexels / Sandrene Zhang Unsplash / Federico Garcia Unsplash / Tom Crew Unsplash
